Organizacja certyfikowana na zgodność z ISO 9001:2015 oraz IATF 16949:2016 ma do spełnienia konkretne wymagania dla zarządzania łańcuchem dostaw. Wymagania te dotyczą między innymi kryteriów oceny, wyboru, monitorowania efektów działania, czy ponownej oceny zewnętrznych dostawców. Dodatkowo dochodzą wymagania obejmujące łańcuch dostaw dotyczące informacji dla zewnętrznych dostawców. Dlatego teraz chciałabym Ci o nich napisać.

Zarządzanie łańcuchem dostaw

Zacznijmy od zarządzania łańcuchem dostaw (ang. Supply Chain Management – SCM). Oznacza ono zarządzanie przepływami między ogniwami łańcucha dostaw. Umożliwia ono planowanie, realizację, kontrolę oraz monitorowanie łańcucha dostaw. Dodatkowo dotyczy ono przepływu informacji, produktów i usług.

Wyróżnić można:

  • wewnętrzne SCM, które obejmuje zagadnienia związane z zaopatrzeniem, produkcją i dystrybucją;
  • zewnętrzne SCM, które integruje przedsiębiorstwo z jego dostawcami i klientami.

Łańcuch dostaw – co to jest?

Przedmiotem SCM jest oczywiście łańcuch dostaw, który reprezentuje

„. . . sieć zaangażowanych organizacji, poprzez upstream i downstream powiązania, w różnych procesach i działaniach, które wytwarzają wartość w forma produktów i usług w rękach konsumenta końcowego.”

W szerokim sensie łańcuch dostaw składa się z dwóch lub więcej prawnie wyodrębnionych organizacji, połączonych przepływami materialnymi, informacyjnymi i finansowymi. Tymi organizacjami mogą być firmy produkujące części, komponenty i produkty końcowe, dostawcy usług logistycznych, a nawet (ostateczny) klient. Tak więc powyższa definicja łańcucha dostaw obejmuje również cel grupa – klient ostateczny.

Łańcuch dostaw – korzyści

Główne korzyści SCM to:

  • ułatwienie globalnego planowania poziomu popytu na określone wyroby,
  • możliwość dokonywania symulacji zapotrzebowania ze strony klientów, co umożliwia szybką reakcję,
  • optymalizowanie źródeł dostaw,
  • planowanie zapotrzebowania na materiał przy określaniu zdolności produkcyjnych,
  • tworzenie zbiorczych planów związanych z zaopatrzeniem, magazynowaniem, produkcją oraz transportem wytwarzanych dóbr,
  • zarządzanie ryzykiem dla ograniczeń istniejących sieci dostaw.

Informacje dla zewnętrznych dostawców

Już w normie ISO 9001:2015 w punkcie 8.4.3 znajdziemy wymaganie, jakie informacje organizacja powinna komunikować zewnętrznym dostawcom dotyczące swoich wymagań. Znajdziemy w nich informacje dotyczące:

  • procesów, wyrobów i usług dostarczanych z zewnątrz,
  • zatwierdzenia dla:

1. wyrobów i usług,

2. metod, procesów i wyposażenia,

3. zasad zwolnienia wyrobów i usług,

  • kompetencji, łącznie z wymaganymi kwalifikacjami,
  • interakcji dostawcy zewnętrznego z organizacją,
  • nadzoru i monitorowania efektów działania,
  • weryfikacji lub walidacji, które organizacja lub jej klient ma zamiar zastosować u zewnętrznych dostawców.

Oczywiście należy zapewnić adekwatność swoich wymagań przed ich przekazaniem dostawcy z zewnątrz.

Łańcuch dostaw – co wymaga IATF 16949:2016?

IATF 16949:2016 w punkcie 8.4.3.1 uzupełnia wymagania ISO 9001:2015 o dodatkowe wymagania. Dlatego należy przekazać swoim dostawcom wszystkie mające zastosowanie:

  • wymagania prawne i regulacyjne,
  • charakterystyki specjalne dla wyrobów i procesów.

Intencją tego wymagania jest zwrócenie uwagi na fakt, że dostawcy są traktowani tutaj jako specjaliści od swoich wyrobów lub usług. Dlatego powinni oni dysponować specjalistyczną wiedzą w tym zakresie. Powinni oni wyczerpująco rozpoznać wymagania prawne i regulacyjne, o których klient nie musiałby w takim samym stopniu wiedzieć. Dodatkowo z tej wiedzy specjalistycznej oraz dodatkowych analiz ryzyka jak np. DFMEA mogą wynikać charakterystyki specjalne.

Kolejnym wymaganiem w ramach tego samego punktu IATF 16949:2016 jest – w moim odczuciu – absolutnie krytyczne wymaganie:

  • należy wymagać od dostawców kaskadowania wszystkich mających zastosowanie wymagań swoim dostawcom w łańcuchu dostaw, aż do źródła wytwarzania.

I tutaj należy zwrócić uwagę, że w łańcuchu dostaw (szczególnie na poziomach oddalonych od klienta) dalej mają znaczenie wymagania klientów OEM (Original Equipment Manufacturer) przekazywane w specyficznych wymaganiach klienta CSR lub innych wymaganiach.

Odpowiedzialność za dystrybucję tych wymagań ma każdy dostawca w łańcuchu dostaw. Jest bowiem napisane wprost „aż do źródła wytwarzania”.

Co zatem oznacza źródło wytwarzania?

Należy odnieść się tutaj do definicji wytwarzania zawartej w rozdziale 3.1 standardu IATF 16949:2016.

Wytwarzanie – proces wytwarzania lub wykonywania: materiałów do produkcji, części produkcyjnych lub części serwisowych, montażu lub obróbki cieplnej, spawania, lakierowania, powlekania galwanicznego lub innych czynności wykończeniowych

A zatem obowiązkiem przekazywania informacji w łańcuchu dostaw organizacje są objęte aż do źródeł pozyskiwania surowców. Przy czym tylko ich wydobywanie zwolnione będzie z wymagań motoryzacyjnego łańcucha dostaw, co wynika z ich definicji.

Surowce są produktami przemysłu wydobywczego, czyli górnictwa wydobywającego kopaliny. Kopalina jako surowiec wydobywany z ziemi np. węgiel, ropa naftowa, rudy metali podczas wydobycia nie zyskuje w myśl łańcucha wartości M. Portera żadnej wartości dodanej wynikającej z jej przetwórstwa na tym etapie. Trudno zatem byłoby wykonać np. proces zatwierdzenia do produkcji 😊

Pobierz formularz obowiązkowych informacji, jakie należy przekazać zewnętrznym dostawcom!

Zachęcam do pobrania formularza obowiązkowych informacji, jakie należy przekazać zewnętrznym dostawcom, który dla Ciebie przygotowałam. Możesz go wykorzystywać w swojej pracy dowolnie go edytując.

Mam nadzieję, że artykuł Cię zainteresował.

Dziękuję za Twoją obecność.

dr inż. Agata Lewkowska

PS. Jeśli mogę Ci jakoś pomóc w kwestiach zarządzania jakością, zapraszam do kontaktu. Możesz też dołączyć do mojej grupy na Facebooku: ISO 9001 & IATF 16949 QualityWise Group.

Dla osób chcących dowiedzieć się więcej:

H. Stadtler, Ch. Kilger, Supply Chain Management and Advanced Planning Concepts, Models, Software, and Case Studies, Springer-Verlag 2008

IATF 16949:2016, Wymagania wobec systemów zarządzania jakością w produkcji seryjnej oraz produkcji części zamiennych w przemyśle motoryzacyjnym, wydanie 1, 2016

PN-EN ISO 9001:2016, Systemy zarządzania jakością. Wymagania, Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2016

Wszystkie treści zawarte na stronie qualitywise.pl są prywatną interpretacją ogólnie dostępnych informacji. Jakakolwiek zbieżność opisanych sytuacji z osobami, organizacjami, firmami jest przypadkowa. Treści przedstawione na stronie qualitywise.pl nie prezentują poglądów jakichkolwiek firm czy też instytucji.